Geschreven door Diane Lemieux
Vertaling door Luuk Speckens
05-12-2022

Acht jaar lang deelde Leo Mosselman zijn expertise op het gebied van het voorkomen van een burn-out met de mensenrechtenverdedigers van Shelter City. Nu, op 77-jarige leeftijd, gaat hij met pensioen. In dit artikel deelt Leo zijn ideeën over het belang van welzijn, en over welke nuttige ervaringen hij zelf heeft opgedaan tijdens zijn vrijwilligerswerk.

Tijdens zijn carrière in internationale ontwikkeling verbleef Leo vijf jaar in Zambia, en vervolgens vijf jaar in Suriname waar hij werkte aan hulpprojecten en maatschappelijke ondersteuning. Toen hij terugkeerde naar Nederland, bleef hij de wereld rond reizen waar hij verschillende projecten evalueerde, verbeteringen zocht en financiële oplossingen vond. Net zoals het werk van mensenrechtenverdedigers was het zijn doel om anderen te helpen.

“We werken vanuit een passie. Het is niet zomaar een baan. Je denkt niet, ‘Oh, het is vijf uur, ik stop ermee voor vandaag’. Je kan niet stoppen, je werk beïnvloedt mensenlevens.’’

Het onvermogen om grenzen te stellen – niet wetende dat hij deze grenzen misschien nodig zou hebben – kostte hem drie burn-outs. De derde keer lag hij op zijn bank en werd hem gezegd dat hij beter niet terug naar zijn werk kon komen. Hij moest iets anders vinden.

‘Aan het einde (van de burn-out) was de verbinding met mijn lichaam en mijn emoties compleet verbroken.

‘Ik dacht dat mijn lichaam een soort vervoersmiddel was om mijn hoofd te verplaatsen, zodat ik mijn werk uit kon voeren.’

Lessen over zelf-care

Op dat moment begon Leo aan een 5-jarige opleiding omen Tai Chi instructeur te worden. Bodywork is ontworpen om emotionele blokkades in het lichaam te kunnen identificeren, om zo de gezondheid te verbeteren. Tai Chi is een subtiele vechtkunst die de ademhaling en fysieke beweging gebruikt om het bewustzijn en welzijn van het lichaam te verbeteren. Tijdens zijn studiejaren begreep Leo dat het negeren van stress en lichamelijke reacties daarop tot een burn-out kunnen leiden. Zijn lichaam werd flexibeler en fitter, hij werd mentaal sterker en weerbaarder dan ooit te voren.

Op een dag werd Leo geïntroduceerd bij Shelter City door een voormalige collega en student van zijn Tai-Chi lessen. Hij was onder de indruk van de doelen van het project en de support die er geboden wordt aan mensenrechtenverdedigers van over de hele wereld. Dus solliciteerde hij om de yoga-instructeur te vervangen die met pensioen ging en stelde Tai-Chi lessen voor met het specifieke doel om mensenrechtenverdedigers welzijnstechnieken aan te bieden.

Hij herkende meteen de moeilijkheden die zij hadden met het toepassen van zelf-care. Voor velen van hen voelde het idee om tijd te besteden aan hun eigen welzijn egoïstisch. Maar het is net als in het vliegtuig, waarin ze je vertellen eerst je eigen zuurstofmasker op te zetten voordat je anderen gaat helpen. Want je kunt anderen niet helpen als je zelf zuurstoftekort hebt. Mensen vinden in het algemeen altijd manieren om te dealen met situaties, om te overleven.

‘Als je ziet hoe mensenrechtenverdedigers in hun eigen land vrezen voor hun leven, hun werk gesaboteerd zien worden door acties van de regering, de politie, of het leger en je ziet hoe zij overleven en hun werk keer op keer weer oppakken, dan zie je een totaal ander stressniveau dan wat wij hier in Nederland ervaren.’

Technieken overbrengen aan anderen

Voor Leo was het deel uitmaken van het ondersteuningsproject voor mensenrechtenverdedigers een mogelijkheid om wederom anderen te helpen met zijn kennis en persoonlijke ervaringen. En het was een kans om contact te maken met mensen van over de hele wereld.

‘Overal in de wereld vind je mensen die onrecht niet accepteren, kinderarbeid, mensenrechtenschendingen, ouders die zich kapot werken om zich een beter leven voor hun kinderen te kunnen veroorloven, … ik heb onwijs veel respect voor deze mensen.’, zegt Leo. ‘Zij riskeren hun leven voor een betere wereld.’

Door bij te dragen aan Shelter City hoopte hij een verschil te maken, hoe groot of klein dat verschil dan ook was.

‘Soms moet je even uit je hoofd stappen, en naar binnen in je lichaam gaan, om te kijken hoe het echt met je gaat.’ Er zijn veel technieken hiervoor, activiteiten die in een dagelijkse routine passen, die een merkbaar effect hebben op de gezondheid. Neem bijvoorbeeld het creëren van een routine om aan het einde van de dag de stress van je af te schudden, zodat je deze stress niet mee naar huis neemt.’ Leo deelde veel ontspanningstechnieken om mensen helpen om te gaan met agressie in hun dagelijks leven.

Nog steeds meer dan gewoon werk

Leo’s werk voor Shelter City stopte niet bij de lessen die hij gaf. Hij speelde ook voor Sinterklaas. Het vieren van deze Nederlandse traditie en het uitwisselen van cadeaus leidde altijd tot het delen en waarderen van elkaars culturen, tradities en muziek.

Na acht jaar gaat Leo, een beweeglijke 77-jarige met een heldere blik, met pensioen. Het verbaast niemand dat, gezien de passie waarmee hij altijd heeft gewerkt, hij het moeilijk vindt om te stoppen. ‘Het was niet genoeg’ zegt hij.

‘Je kan geen grote impact hebben op het leven van anderen met een paar trainingen van een uur. Ik had graag meer tijd gehad om hen echt te leren hoe zij ontstress-rituelen in het dagelijks leven kunnen gebruiken. Maar ik ben blij dat ik iets bij heb kunnen dragen.’

‘Het mooiste dat er kan gebeuren tussen mensen is, denk ik, de mogelijkheid om op een dieper, menselijk niveau contact met elkaar te leggen, op zo’n manier dat alle oppervlakkige verschillen verdwijnen.’

Heb jij skills of ervaringen die jij graag zou willen delen met mensenrechtenverdedigers? Wordt vrijwilliger voor Shelter City!