Sarah, van Samen Hier deelnemer naar vrouwenrechten advocaat
Geschreven door Eva Schouten
Fotografie door Esmée de Vette
19-05-2022
Ouders zijn de steun en toeverlaat van een kind. Een kind kan bij zijn ouders terecht voor een knuffel, een aai over z’n bol of een paar geruststellende woorden. Maar wat gebeurt er als ouders ineens zelf die geruststelling nodig hebben? Als ze van de ene op de andere dag van een stabiel leven in onzekerheid vallen, bijvoorbeeld doordat zij moeten vluchten naar een ander land voor een betere toekomst? Dit overkwam Sarah (14) en haar gezin. Zij kwam in 2018 samen met haar ouders, jongere broertje Mohammed (10) en oudere broer Ahmed (18) naar Nederland. Daar verbleven ze twee jaar lang in verschillende asielzoekerscentra voor ze zich definitief vestigden in Den Haag en deelnamen aan Samen Hier. Dit is het verhaal van Sarah en haar gezin, vanuit het perspectief van een kind.
Op jonge leeftijd verhuisde Sarah met haar gezin vanuit Jemen naar Dubai. Daar vond haar vader een baan. Haar moeder zorgde thuis voor de kinderen. Ondanks haar leeftijd merkte Sarah al de verschillen tussen inwoners van de Verenigde Arabische Emiraten en migranten zoals zij. Sommige migranten kregen niet dezelfde kansen en konden bijvoorbeeld niet naar dezelfde scholen als de kinderen in Dubai. De situatie in Jemen verslechterde in die jaren, waardoor het gezin niet terug kon keren en uiteindelijk in Nederland is beland.
Dat was een grote verandering, niet in de laatste plaats vanwege het landschap. In Nederland zijn bijna geen wolkenkrabbers te vinden zoals Sarah in Dubai gewend was. Toch zegt ze dat ze zich direct welkom voelde. Mensen waren vriendelijk en ze kreeg les van aardige docenten, die niet meteen verwachtten dat ze Nederlands zou spreken. Bovendien, zo dachten haar ouders, was het verblijf in het asielzoekerscentrum (azc) maar tijdelijk, hooguit vier maanden. Maar dat bleek een misrekening omdat de wachttijden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst lang waren. De vier maanden werden twee jaar.
Op 11-jarige leeftijd kwam Sarah AlMaadhi met haar ouders, oudere broer Ahmed en jongere broertje Mohammed naar Nederland. Na twee jaar in verschillende asielzoekerscentra te hebben gewoond, kreeg het gezin een huis in Den Haag. Daar werden zij warm ontvangen door een Samen Hier-groep. Samen Hier is een landelijke beweging van inwoners en organisaties die de manier waarop mensen op de vlucht naar Nederland komen en de manier waarop vluchtelingen ontvangen worden anders vorm willen geven.
Sneller grijs
In haar kamer vertelt Sarah me gelaten over deze tijd. Het was niet leuk, maar ook niet vervelend. “Sommige mensen zeggen dat het traumatiserend is, omdat je met veel mensen in dezelfde kamer leeft.” Een verblijf in het azc is inderdaad verre van comfortabel. Mensen van over de hele wereld, ieder met een eigen taal, cultuur en gebruiken, leven maandenlang op elkaars lip en delen voorzieningen en soms zelfs een kamer. Het was voor Sarahs ouders een stressvolle tijd. Het viel Sarah, toen 11 jaar oud, op dat zij gespannen waren. Ze zag het aan de lijnen in hun gezicht, de bezorgde blik in hun ogen en aan de sneller grijs wordende haren van haar vader.
“Sommige mensen zeggen dat het traumatiserend is, omdat je met veel mensen in dezelfde kamer leeft.”
“Maar,” zegt Sarah, “het is uiteindelijk goed gekomen, gelukkig. We raakten eraan gewend.” En terwijl Sarah en haar broers met andere kinderen buiten speelden en Nederlandse lessen volgden, werden de laatste formaliteiten afgehandeld en kreeg het gezin in 2020 een huis in Den Haag toegewezen. Sarah ging eerst naar een Internationale Schakelklas, dit is ondersteuningsonderwijs voor jonge nieuwkomers tussen de 12 en 18 jaar oud. Ze sprak al zo goed Nederlands dat ze vrijwel direct een Cito-toets kon maken. Daarmee kreeg ze een VWO-advies en kon instromen in de eerste klas op de Johan de Witt Scholengroep.
Jong, vrolijk en een beetje brutaal
In het begin praatte ze niet over haar vluchtelingenachtergrond, omdat ze bang was dat andere kinderen haar ermee zouden kunnen pesten. In de eerste maand hoorde ze klasgenoten over haar roddelen, denkend dat ze geen Nederlands kon verstaan. Maar toen Sarah dit aangaf bij een docent, stopte het onmiddellijk. Inmiddels heeft ze een rijk sociaal leven opgebouwd. Haar vrolijkheid en enthousiasme spatten van het scherm af tijdens het interview. “Mijn moeder zegt altijd tegen mij dat ik erg sociaal ben,” zegt Sarah. “Waar ik ook ga, ik maak altijd vriendinnen.” Het opbouwen van nieuwe vriendschappen was nooit moeilijk voor haar en de taal der vriendschap blijkt universeel. Zowel in Dubai als in Nederland trekt ze met hetzelfde type meisjes op. Open, vrolijk en soms een tikkeltje brutaal. Net als zij. Ze probeert contact te houden met vriendinnen in Dubai. Met haar vriendinnen in Den Haag wandelt ze vaak rond in de stad en gaat ze de dag na het interview naar de kermis.
Het is wel duidelijk dat Sarah zich in Nederland helemaal thuis voelt. “Ik was naar Turkije op vakantie. Maar na een tijdje miste ik thuis, miste ik mijn kamer.” Teruggekomen in het regenachtige Nederland, haalde Sarah opgelucht adem. Ze was weer thuis. Zelfs de regen, die we in Nederland zo vaak hekelen, had ze gemist. Dat betekent echter niet dat ze Jemen is vergeten. Ze voelt zich sterk verbonden met haar geboorteland, Ze stelt zich voor als een Jemenitisch meisje en zo voelt ze zich ook. “Ik zal mijn afkomst nooit vergeten, maar Nederland is mijn thuis.”
“Ik zal mijn afkomst nooit vergeten, maar Nederland is mijn thuis.”
Na twee jaar omzwervingen langs verschillende asielzoekerscentra werden Sarah en haar ouders warm onthaald door een Samen Hier-groep in Den Haag. Vanaf het begin stonden Marjan, Jacqueline, Jan-Willem en Corine klaar voor de familie AlMaashi en ondersteunden hen een jaar lang om zich te vestigen. Het contact met de Samen Hier-groep betekende veel voor Sarahs ouders. Ze leerden over de Nederlandse cultuur en gewoonten. “Mijn ouders kwamen altijd vrolijk terug en gingen er met ons over praten, omdat het zó leuk was,” vertelt Sarah. Zelf is ze één keer mee geweest met de groep.
Advocaat voor vrouwenrechten
Inmiddels zit het jaar van Samen Hier erop, maar het contact is gebleven. Op dit moment zijn Sarahs ouders druk bezig met solliciteren. De groep heeft geholpen om hun cv’s naar het Nederlands te vertalen. Sarahs vader, die altijd hard heeft gewerkt in de non-profit wereld, kan niet wachten om weer aan de slag te gaan. “Mijn vader is het zat om thuis te zitten.” Hij werkt op dit moment als vrijwillige tolk voor VluchtelingenWerk Nederland. Ook haar moeder wil graag weer aan de slag. Zij komt uit een beroemde medische familie in Jemen. Haar vader, Sarahs opa, wijlen Dr. Ahmed al-Moayed, was een gerenommeerd nierchirurg en stichtte het al-Moayed ziekenhuis in Sanaa waar veel familieleden werkzaam zijn. In Nederland wil Sarahs moeder haar werk in de zorg weer oppakken.
Ondanks de nadrukkelijke wens van haar moeder dat deze familietraditie in de zorg wordt voortgezet, ziet Sarah geen medische toekomst voor zichzelf. In plaats daarvan wil ze rechten studeren en advocaat worden, om op te komen voor de rechten van vrouwen en meisjes in Jemen. Helaas komt het nog steeds voor dat meisjes uit armere gezinnen worden uitgehuwelijkt, niet naar school kunnen of dat vrouwen worden uitgebuit. “Er zijn veel mensen die in de zorg werken in Jemen, maar niet genoeg advocaten.”
“Er zijn veel mensen die in de zorg werken in Jemen, maar niet genoeg advocaten.”
Ze is dankbaar dat haar ouders haar de kans hebben gegeven op een goede toekomst en de kans om te studeren. Ze neemt school dan ook heel serieus en is erg verantwoordelijk voor haar leeftijd. Ze doet haar best om goede cijfers te halen en heeft sinds kort haar eerste baan, als vakkenvuller bij een supermarkt.
Op een dag hoopt ze terug te keren naar Jemen, in ieder geval om haar familie te bezoeken. De laatste keer dat zij er was, heeft ze alleen de familie van haar moeder in het noorden van het land ontmoet. De familie van haar vader, die in het zuiden woont, kent ze alleen via Skype en Facetime.
Zo blijken steun en toeverlaat geen eenrichtingsverkeer, maar eerder een wisselwerking tussen ouder en kind. Het maakt Sarah blij om te zien dat haar ouders blij zijn door het contact met de Samen Hier-groep. Ze is hen dankbaar dat ze naar Nederland zijn gekomen voor een veilige en betere toekomst, doet haar best op school om dit waar te maken en heeft de droom om vrouwenrechtenadvocaat te worden. Haar opgewektheid en het ogenschijnlijke gemak waarmee ze twee verschillende culturen combineert, maken op hun beurt dat haar ouders ontzettend trots op haar zijn. Sarah is geboren in Jemen, maar thuis in Nederland. “Nederland is echt een held voor mij. Het is gewoon mijn thuis.”