Craig, bevordert integratie door sociale netwerken

“Als je een vluchteling bent die particuliere steun ontvangt, dan staat er bij aankomst in Canada direct een groep mensen op je te wachten. Zij zijn verantwoordelijk voor jouw hervestiging en het eerste deel van je integratie. Je komt aan en hebt direct minimaal vijf mensen die zich voor je in zullen zetten. Ben je daarentegen een vluchteling die door de overheid geholpen wordt, dan ga je naar een intakecentrum waar een bestuursorgaan verantwoordelijk is voor jouw hervestiging en het kan zo een paar maanden duren voor er een woning voor je is gevonden.”

In de media kwamen berichten waaruit bleek dat dit bestuursorgaan overbelast was, mensen verbleven maanden gedwongen in hotels en kregen weinig of geen hulp. Ze waren al kwetsbaar doordat ze geen achterban hadden en toch ontvingen deze vluchtelingen nog minder hulp nadat ze ergens gevestigd waren. Craig: “Het verschil is gigantisch en wordt heel zichtbaar in de uitkomsten van de integratieprocessen van deze twee groepen mensen.”

Maatschappelijke betrokkenheid in juiste banen leiden

Craig besloot om de discrepantie tussen de gesponsorde en de overheid gesteunde vluchtelingen te adresseren. “Het bestuursorgaan belast met de opvang van vluchtelingen raakte niet alleen overbelast door de aantallen asielzoekers, maar werd ook bedolven onder aanvragen van mensen die zich als vrijwilliger wilden aanmelden”, merkt hij op. “De eisen om iemand als privépersoon te kunnen sponsoren zijn heel hoog. Je moet geld inzamelen, bekend zijn met juridische procedures en je wordt volledig verantwoordelijk gemaakt voor deze mensen. Daar komt nog bij dat het proces erg lang duurt. Zelfs als het benodigde bedrag is ingezameld, alle papieren zijn ondertekend en er een appartement klaarstaat, moeten mensen soms alsnog een jaar op iemand wachten.”

Het was voor het eerst dat dit bestuursorgaan in het nieuws kwam en mensen er bewust over praatten. “Voorheen lieten mensen dit aan specialisten over. Er ontstond ook kritiek op het gebrek aan capaciteit om vrijwilligers te kunnen trainen en hoe de sector tekortschoot bij het in juiste banen leiden van hun betrokkenheid.”

Op zoek naar een passende oplossing

Terug in Toronto bracht Craig daarom een groep mensen uit zijn netwerk bij elkaar. “Samen zetten wij het Together Project op, om een manier te creëren waarop deze betrokkenheid van burgers tot zijn recht kon komen, om mensen mogelijkheden te bieden en betekenisvolle kennismakingen te realiseren. Het project leek op het bestaande particuliere steunmodel, maar met lagere deelname-eisen op juridisch en financieel gebied. En we konden onze vrijwilligers meer training en hulp bieden dan particuliere sponsors normaal ontvingen.”

Het idee was simpel: voorzie mensen van een woning en zorg dat ze deel uit kunnen maken van hun nieuwe omgeving. “Er komen veel nieuwe mensen in een gemeenschap maar er zijn weinig mogelijkheden om elkaar tegen te komen en buren te leren kennen. Het project richt zich daarom op het organiseren van lokale evenementen om het sociale isolement waar veel nieuwkomers mee kampen te doorbreken.”

“Het project richt zich op het organiseren van lokale evenementen om het sociale isolement waar veel nieuwkomers mee kampen te doorbreken.”

Zijn motivatie om mensen samen te brengen en om betrokkenheid te vergroten haalt Craig uit zijn eigen omgeving. “Ik ken veel mensen die ooit gevlucht zijn. De meesten van mijn vrienden waren jong toen zij als vluchteling in Canada terechtkwamen en ze delen allemaal dezelfde opvatting: ‘ik had gewild dat ik hulp van Canadezen had gehad toen ik hier kwam, dat had zeker verschil gemaakt.”

Gevaarlijke politiek

Craig’s motivatie is niet alleen persoonlijk, maar ook politiek. In een tijd waarin het wantrouwen rondom immigratie en het xenofobische, rechts-populistische gedachtegoed wereldwijd lijkt toe te nemen wijst Craig erop dat dit in Canada niet aan de hand is. “Zelfs nu er weer verkiezingen aankomen worden de conservatieve partijen die de gevaren van asielzoekers proberen te benadrukken weggehoond.”

Dit komt doordat een groot aantal Canadezen persoonlijke ervaringen heeft met vluchtelingen, binnen hun familie, vriendenkring of hun omgeving en dit komt volgens Craig in Europa bijna niet voor. “De interpretatie van het begrip integratie in Europa is wat wij in Canada meestal assimilatie noemen: ‘het is niet zo dat we gaandeweg samen veranderen, maar je wordt Nederlands. Je wordt Duits. Je wordt onderdeel van een al bestaande vastgestelde identiteit.’

“In die context is het ontzettend makkelijk voor de xenofobische retoriek om aan te slaan. Het is het soort politiek dat gevaarlijk is voor vluchtelingen, de maatschappij, wereldwijd bestuur en de wereldorde in het algemeen.”­­

Data gestuurde aanpak

Mensen samenbrengen alleen is niet genoeg, merkt Craig op. Alles wat we weten en zeggen over Canada’s lange geschiedenis op het gebied van succesvolle integratie en de verschillen tussen particulier- en overheid gesteunde vluchtelingen, is immers vooral anekdotisch: er bestaat geen wetenschappelijk bewijs voor deze verschillen. Één ding weten hij en andere wetenschappers wel: het succes is te danken aan de bestaande netwerken waar vluchtelingen onderdeel van worden vanaf het moment dat ze hier aankomen.

Samen met een groep collega’s van de Universiteit van Toronto ontwikkelde Craig een algoritme dat nu in Nederland wordt gebruikt om “Welkom Groepen” te matchen met nieuwkomers voor het nieuwe pilot initiatief Samen Hier van Justice and Peace. De nadruk ligt op de data-gestuurde aanpak die hoognodig is in de Europese context.

“We weten enerzijds dat er groepen nieuwkomers zijn die behoefte hebben aan een sociaal netwerk en anderzijds dat er groepen mensen binnen gemeenschappen zijn die een handje willen helpen.” vertelt Craig. “Voor deze pilot vragen wij de Welkom Groepen een lijst met vragen te beantwoorden over hun achtergrond en verwachtingen, aan de nieuwkomers wordt hetzelfde gevraagd. Dit programma en het algoritme geven ons dan een uitslag die we vertalen naar de meest optimale match.”

Gedurende de pilot worden verschillende integratieresultaten gemeten, zoals taalvaardigheid en arbeidsparticipatie, de gevoelens van de vluchteling ten opzichte van de Nederlandse maatschappij en hun mate van zelfredzaamheid. “Zoals het woord zelf al zegt, dit is een pilot: we zullen ervan leren. Wij (wetenschappers) kennen het belang van sociale netwerken, maar tot op heden zijn we nog niet in staat geweest om causale relaties te bewijzen.”

Hij gaat nog verder en merkt op hoe weinig er bekend is over het effect van sociale netwerken, of over de verschillende uitkomsten op het gebied van bijvoorbeeld taalverwerving, arbeidsparticipatie of zelfs gezondheid. “Bij Samen Hier verzamelen we een breed scala aan data van de deelnemende vluchtelingen en we volgen ze gedurende de pilot, op die manier kunnen we beter inzicht krijgen in de integratieresultaten.” Op de lange termijn kan het algoritme dan vaststellen wat wel en niet werkt voor integratie.

Het narratief veranderen

Het algoritme heeft twee functies, vertelt Craig. “Het helpt ons bij het maken van de beste match zonder tussenkomst van menselijke vooroordelen en het geeft ons een set onafhankelijke variabelen, op basis waarvan we successen kunnen benchmarken en verschillende uitkomsten kunnen begrijpen. Het is de empirische validatie van wat we doen.”

Ondanks dat het een wetenschappelijk onderbouwde aanpak biedt voor het veranderen en oplossen van de vluchtelingencrisis, moet het algoritme volgens Craig niet als drijvende kracht worden gezien. “Alles begint binnen een gemeenschap en bij het individu.” Als je overweegt om mee te doen met een Welkom Groep geef je je niet op voor één of ander Canadees wetenschappelijk algoritme, je geeft je op bij Justice and Peace, een gevestigde, progressieve NGO die jou ondersteuning biedt.”

Het verbeteren van de integratie van nieuwkomers draait niet alleen om vrijwilligerswerk, het vraagt ook betrokkenheid: sociale netwerken en gemeenschapszin zijn krachtige instrumenten. Het is voor een nieuwkomer moeilijk om met de lokale bevolking in contact te komen en dat is juist waar zij behoefte aan hebben.

“Ik denk dat mensen een kans willen. Mensen willen de ander echt leren kennen en ontmoeten, zodat ze niet alleen een ander zonder gezicht zijn.”

“Als je hen die mogelijkheid biedt, een manier voor ze creëert en helpt om het beste uit zichzelf te halen als Welkom Groep-lid, dan zullen mensen bevriend raken. Mettertijd kunnen hun verhalen helpen om het huidige narratief te veranderen.”

Lees hier meer over Samen Hier en Craig Damian Smith.