Tobio, van een groep studenten een nationale campagne maken tegen de 'Sleepwet'

Interview door Ines Bouacida
Foto door Luca van der Kamp

Er was iets dat niet goed voelde, toen vijf studenten zich verdiepten in de nieuwe versie van de Intelligence and Security Services Act in augustus. De wet die de Nederlandse overheid wilde doorvoeren zou toestemming geven aan intelligence services om enorme hoeveelheden data te verzamelen over onschuldige burgers.

Hoe kon een wet met zo’n grote impact op privacy niet besproken worden met het volk?

De vijf studenten besloten een petitie te starten voor een referendum, waarmee ze 407,582 handtekeningen ophaalden – veel meer dan de 300,000 die ze daadwerkelijk nodig hadden. Het referendum over de Sleepwet zal plaatsvinden op 21 maart 2018.

Nu, zes maanden later, voeren deze studenten een anti-sleepwet campagne, Delete de Sleepwet. Tobio werd lid van het campagne team toen een van zijn vrienden vroeg of hij mee wilde doen. Hij twijfelde niet: “Ik wist eigenlijk niet zo goed waar ik aan begon. Het viel me op dat ik een sterkere mening had gekregen over een aantal dingen en ik was dus sowieso al van plan om me meer te verdiepen in de politiek.”

De Sleepwet is een nieuwe Nederlandse wet die het de veiligheidsdiensten mogelijk maakt om een enorme hoeveelheid data van burgers te verzamelen, buiten officiële onderzoeken om. De wet maakt het onder andere mogelijk om enorme hoeveelheden surveillance data van alle geautomatiseerde apparaten te verzamelen en om deze data met buitenlandse veiligheidsdiensten te delen, zonder er van te voren naar te kijken. De voorstanders van deze wet stellen dat de veiligheid hierdoor groter zal worden en dat ze op deze manier terroristische aanvallen tegen zullen gaan. Tegenstanders geloven dat de wet fundamentele vrijheden zoals de veronderstelling van onschuld zal schenden.

Bovenal doet Tobio mee aan de campagne omdat het tegen zijn principes in gaat.

“Er is zo veel dat mis kan gaan met deze wet. Het geeft ruimte voor onrechtmatigheid. Als de wet wordt aangenomen mag het recht op privacy worden geschonden op basis van het feit dat iemand anders verdacht wordt van kwaadaardig handelen. Ik vind dat dat niet zou moeten mogen.”

Daarnaast is hij bezorgd over het breken van patiënten vertrouwen en het principe van bronprotectie voor journalisten, en het feit dat vrijheid van meningsuiting ingeperkt zou kunnen worden naar aanleiding van deze wet.

Hij is nu ‘productie supervisor’ van de organisatie, hetgeen inhoudt dat hij de logistiek van de campagne regelt. Om te compenseren voor hun gelimiteerde capaciteit, rekenen ze op actieve burgers, aan wie zij materiaal geven om campagne te voeren tegen de Sleepwet op hun eigen niveau. “We hebben meer een grassroots niveau activisme opgezet.”

Tobio geeft toe dat de campagne niet zonder gevecht is opgezet. Bijvoorbeeld, de jonge gemiddelde leeftijd van de organisatie en haar leden is een obstakel in het serieus genomen worden door anderen.

“Maar door in jezelf te geloven en door te zetten, leer je genoeg om voldoende autoriteit te krijgen. Uiteindelijk is autoriteit ook niet alles.”

Delete de Sleepwet heeft inderdaad een grote rol binnen de campagne gespeeld. Ze kregen steun van Amnesty en Zondag met Lubach. Het is de vijf studenten gelukt om het probleem onder de aandacht van het grote publiek te brengen.

“Het is ons gelukt om de discussie aan het licht te brengen en om het levend te houden”

Tobio is trots op wat de campagne bereikt heeft en is er van overtuigd dat het een grotere beweging teweeg zal brengen.

“Privacy is niet erg mainstream, in vergelijking met feminisme, milieuactivisme, LHBTI+ rechten etc. Dat zijn allemaal bewegingen die een hoop aanhang hebben gekregen nadat ze klein begonnen zijn. Ik ben al erg trots op het feit dat dit nu voor privacy kan gaan gebeuren, ongeacht wat de uitkomst van het referendum is.”

Tobio is een aantal dagen voor het referendum op 21 maart geïnterviewd door Justice and Peace. Justice and Peace steunt de campagne tegen de Sleepwet omdat het recht op privacy en de rechtstaat in alle gevallen, inclusief degene gerelateerd aan veiligheid, essentieel en vaak een randvoorwaarde zijn om fundamentele vrijheden zoals vrijheid van meningsuiting te garanderen. De meeste kiezers (49%) stemden ‘tegen’ het referendum.