Olga, veerkrachtig in haar reis voor gerechtigheid in Venezuela

Geschreven in het Spaans door Olga González

Vertaald door Chiara Capodacqua

‘Zes jaar geleden begon ik aan dit pad toen mijn man werd vermoord door politieagenten tijdens een protest in ons thuisland, Venezuela.’

Angst en terreur in de straten van Venezuela

Mijn man en ik werkten in een supermarkt in de stad en waren getuige van de toenemende ellende in ons land. In 2015 nam de economische crisis toe en de schaarste aan voedsel en essentiële producten dwong burgers om dagenlang in lange rijen te wachten op artikelen als rijst, meel en zelfs toiletpapier. Venezuela had een tekort aan basisproducten zoals tandpasta, luiers en melk; er was geen wasmiddel of zeep om in te wassen. De beperkte voorraden die de supermarkten bereikten, konden niet aan ieders behoeften voldoen.

We konden niet onverschillig blijven tegenover deze situatie omdat mensen om ons heen honger leden terwijl de problemen zich opstapelden. Waaronder een tekort aan medicijnen en toegang tot schoon water, waardoor mensen gedwongen werden om alternatieve oplossingen te zoeken.

In 2016 werden er toch parlementsverkiezingen gehouden en de uitgeputte bevolking ging de straat op om tegen de regering te stemmen, waarbij positieve resultaten werden behaald en na 17 jaar een parlementaire meerderheid werd behaald. Maar die vreugde was van korte duur, toen op 29 maart 2017 het Hooggerechtshof de Nationale Vergadering haar bevoegdheden ontnam, waardoor de laatste constitutionele draad voor de Venezolanen werd uitgewist en de regering van Nicolás Maduro meer macht kreeg.

De verontwaardiging, het onrecht, de armoede, de ellende en de brutaliteit van de regering leidden ertoe dat het Venezolaanse volk de straat op ging om te protesteren. Studenten waren de eersten die protesteerden, en geleidelijk aan sloten mensen uit alle sectoren en sociale klassen zich aan.

Een paar dagen later activeerde Nicolás Maduro in een nationale uitzending het zogenaamde Zamora Plan (Plan Zamora), een civiel-militair plan gericht op het onderdrukken van iedereen of elke groep die tegen de regering protesteert. Dit was het groene licht dat de regering gaf om niet alleen mijn man te onderdrukken en te vermoorden, maar honderden Venezolanen. Hoewel er geen officiële cijfers zijn, worden er naar schatting meer dan 170 mensen vermoord en meer dan 500 mensen vastgehouden.

Later werd de grondwet tegen haat, voor vreedzame coëxistentie en tolerantie (Ley contra el odio) uitgevaardigd, waardoor de weinige privé-mediakanalen in Venezuela systematisch en geleidelijk werden geëlimineerd. Vandaag de dag hebben we geen kranten, radio’s of televisiestations die accuraat en snel verslag kunnen doen van de gebeurtenissen in het land.

De toekomst opnieuw vormgeven

Het verlies van mijn man heeft mijn leven volledig veranderd. Ik moest mijn toekomst en mijn levensdoel heroverwegen, moed verzamelen en een onbekend pad inslaan.

Ik zocht contact met mensen en organisaties die bekend waren met soortgelijke zaken als die van mij. Ik begon te leren over strafrecht, burgerlijke en politieke rechten en mensenrechten. Meer specifiek leerde ik om mijn zaak te documenteren, om sporen achter te laten binnen het Venezolaanse strafrechtsysteem van al mijn acties en de verzoeken die ik deed. Ik begon verantwoording en verantwoordelijkheden te eisen van staatsinstellingen, bezocht het kantoor van de openbare aanklager, het kantoor van de ombudsman (Defensoría del Pueblo), de rechtbanken (Tribunales) en elke entiteit die een rol speelt in het rechtsproces van het land.

‘Ik heb op veel deuren geklopt en uren gewacht om gehoord te worden. Maar ik heb nooit opgegeven. Het was complex en uitdagend, maar ik zette door en leerde.’

In datzelfde jaar, 2017, richtte ik de Leonardo González Barreto Foundation op, een initiatief om de nalatenschap van mijn man voort te zetten. Mijn man was een ziekenhuisclown en dat inspireerde me om zijn nalatenschap voort te zetten door kinderen en mensen in nood te helpen. Via de stichting begon ik met het uitdelen van voedsel in ziekenhuizen, bejaardentehuizen en centra voor geestelijke gezondheidszorg, met als doel de voedingsbehoeften van patiënten en hun families te verlichten en tegelijkertijd hoop en plezier te brengen aan mensen met een kwetsbare gezondheid. Geleidelijk aan breidden we onze activiteiten uit naar nabijgelegen gemeenschappen, met de intentie om essentiële middelen te verstrekken. Bovendien gebruikten we deze gemeenschapsruimtes om het belang van democratie in ons land te benadrukken en mensenrechten te promoten als middel om democratie te bereiken.

Een jaar later, door mijn deelname aan bijeenkomsten waar families en slachtoffers van mensenrechtenschendingen samenkwamen, ontmoette ik andere mensen en leerde ik over hun ervaringen en levensverhalen. We besloten om ons te verenigen en een slachtoffers comité op te richten genaamd ALFAVICVZLA: de Alliantie van Families en Slachtoffers van Venezuela.

In ALFAVICVZLA werk ik specifiek aan het documenteren van gevallen van buitengerechtelijke executies en help ik slachtoffers die, net als ik, de moeilijke weg van het zoeken naar gerechtigheid in Venezuela moeten afleggen. Met mijn ervaring en kennis ondersteun ik andere slachtoffers en inspireer ik hen om door te gaan met hun strijd en niet op te geven.

Werken aan mensenrechten in Venezuela is een enorme uitdaging gezien de complexe context van ons land. Factoren zoals hoge kosten voor levensonderhoud, torenhoge inflatie, moeilijkheden om van de ene plaats naar de andere te gaan en sociale en persoonlijke onzekerheid zijn altijd aanwezige uitdagingen. Ik heb een baan die ik niet kan opgeven omdat het mijn broodwinning is en tegelijkertijd vervul ik verantwoordelijkheden voor de stichting en ALFAVICVZLA.

Bouwen aan een land dat Venezolanen verdienen

Ik ben een gewoon mens die alles meemaakt wat er in mijn land gebeurt, maar ik heb een duidelijk doel: ik wil niet dat anderen dezelfde pijn moeten doormaken die ik heb gevoeld. Om dat te bereiken, moet ik blijven doen wat ik doe, bewustzijn verspreiden onder iedereen die ik ontmoet en die naar me luistert.

Als mensenrechtenverdediger heb ik te maken gehad met intimidatie en mijn familie is ook slachtoffer geworden van mijn werk. Ik heb bedreigingen ontvangen en enorme angst gevoeld omdat ik weet tegen wie ik het opneem, en die mensen kennen geen genade.

Leven in Venezuela is uitputtend, omdat alles erop gericht lijkt te zijn dat je opgeeft of al je tijd besteedt aan proberen te overleven. Voor onze regering worden mensenrechtenverdedigers en activisten gezien als vijanden, niet als individuen die proberen te bouwen vanuit respect, waardigheid en gelijkheid.

Vandaar de noodzaak om samen te werken met andere organisaties en het maatschappelijk middenveld, want alleen samen kunnen we vooruitgang boeken en het land opbouwen dat we verdienen. Mijn doel is dat meer mensen zich informeren over mensenrechtenkwesties en leren hoe ze hun rechten kunnen uitoefenen en opeisen; dat mensen al onze jongeren en individuen die gedood werden omdat ze protesteerden in het land niet vergeten en dat de Venezolaanse regering haar fouten erkent en programma’s opstelt om deze te corrigeren, zodat Venezolanen niet opnieuw in een soortgelijke situatie terechtkomen. Maar om dat te bereiken moeten we doorgaan met voorlichting geven en tastbare sporen achterlaten van ons werk op nationaal en internationaal niveau.

‘Ik hoop dat Venezuela een land wordt waar geen straffeloosheid heerst, waar burgers vrij kunnen leven en hun rechten worden gerespecteerd, waar een echte scheiding der machten en democratie heersen.’

Daarom roep ik de internationale gemeenschap en individuen wereldwijd op om het bewustzijn over wat er in Venezuela gebeurt en het werk van onze organisaties te vergroten. Hoe meer mensen onze waarheid kennen, hoe moeilijker het zal zijn voor een staat die de mensenrechten schendt om onze geschiedenis uit te wissen.

Deelnemen aan Shelter City is een verrijkende ervaring geweest, die me een tijd van vrede en rust heeft gegeven, dingen die in Venezuela niet bekend zijn en ook niet in de praktijk worden gebracht. Deze tijd heeft me in staat gesteld om van binnenuit te reflecteren en te zien wat ik heb opgebouwd en wat ik nog moet opbouwen. Bovendien heeft het me geholpen om verschillende culturen en burgerpraktijken te begrijpen, wat aantoont dat we altijd de mogelijkheid hebben om ons als mens te ontwikkelen. Deel uitmaken van dit initiatief vervult me met toewijding, hoop en energie om voor mijn land te blijven werken en het beste van mezelf te geven.

Dit artikel werd gepubliceerd ter ere van Internationale Vrouwendag. We bedanken Olga voor het delen van haar blogverhaal over veerkracht en doorzettingsvermogen. Lees meer over het Shelter City initiatief via de knop hieronder.